Pierwszego dnia ferii zimowych dzieci z ludźmierskiej parafii pod czujną opieką ks. Piotra i s. Ewy wyruszyli do Krakowa. Zwiedzili katedrę na Wawelu, po której ciekawie oprowadzał ks. Łukasz Jachymiak z Ludźmierza. Może i my przypomnimy sobie co nieco o jednym z najciekawszych obiektów naszej Ojczyzny.
Wawel to wapienne wzgórze w centrum Krakowa, nad Wisłą, z zespołem
monumentalnych zabytków o wyjątkowych walorach historycznych i
artystycznych. To niezwykłe sanktuarium określa tożsamość Polaków, jest
ich symbolem narodowym i kulturowym.
Wawel Piastów
Górująca nad
okolicą skała o wysokości 228 m n.p.m., otoczona mokradłami, przyciągała grupy
ludzkie począwszy od epoki paleolitu, już 100 tys. lat p.n.e. W IX w.
Bolesław
Chrobry w końcu X w. zdobył gród wawelski i przyłączył Małopolskę do państwa
Piastów. W 1000 r. powstało biskupstwo w Krakowie i budynek katedry na Wawelu. W pierwszej połowie XI w.
wzniesiono murowane budowle przedromańskie związane z rezydencją władcy,
sakralne i świeckie, np. rotundę – baptysterium przy katedrze .
Za panowania
Kazimierza Odnowiciela, w latach 1034-1058, Wawel stał się główną stolicą
państwa. Przebudowa rezydencji władcy zapoczątkowała nową fazę budownictwa, już
romańskiego (pałac z aulą na piętrze – tzw. sala o dwudziestu czterech słupach
z kaplicą, bazylika pałacowa św. Marii Egipcjanki). W drugiej połowie XII w.
Wawel, z liczbą budowli sakralnych sięgającą dziesięciu i rozbudowanym zespołem
rezydencjonalnym, stał się grodem o wyjątkowo dużej randze.
Na przełomie
XIII i XIV w. wzgórze otoczono kamiennym murem obronnym w miejsce wałów
drewniano - ziemnych. Wykształcił się wówczas wyraźny podział na zamek górny
czyli rezydencję królewską (budowaną przez cały XIV w.) i dolny, będący
zapleczem usługowym i gospodarczym. Z inicjatywy Władysława Łokietka i przy
udziale biskupa Nankera powstała gotycka katedra, poświęcona w 1364 r. W XIV i
1 połowie XV w., za panowania Władysława Jagiełły, przebudowano i rozbudowano
fortyfikacje zamku.
Rozkwit za Jagiellonów, upadek w XVII i XVIII wieku
Szczytowy
okres rozwoju architektury i kultury artystycznej Wawelu przypada na czasy
panowania Jagiellonów, zwłaszcza Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta . W latach
1506-1534 przebudowano gotycki pałac na renesansową rezydencję. Przy katedrze
powstała w latach 1519 - 1533 królewska kaplica Zygmuntowska - wzorcowe dzieło
sztuki renesansowej w Polsce.
Pod zaborami i w czasie wielkich wojen
Gruntowną
restaurację katedry i przyległych budynków przeprowadzono w latach 1895 - 1904
pod kierownictwem Sławomira Odrzywolskiego i w latach 1905 - 1914 Zygmunta
Hendla. Od 1905 r. podjęto prace przy odnowieniu pałacu, od 1916 r. pod
kierunkiem Adolfa Szyszko-Bohusza. W okresie międzywojennym Wawel pełnił
funkcję rezydencji głowy państwa.
W czasie II
wojny światowej na wzgórzu znajdowała się siedziba okupacyjnych władz
Generalnego Gubernatorstwa i Hansa Franka. Przebudowano budynek tzw. kuchni
królewskich i szpitala austriackiego; od południa wzniesiono w 1942 r. bramę
wjazdową zw. Bernardyńską. Po 1945 r. wyburzono jeden z budynków szpitala
austriackiego i dom rekonwalescentów, a w jego miejscu wzniesiono nowy obiekt,
mieszczący biura Zamku Królewskiego na Wawelu.
Wzgórze wawelskie to obecnie pomnik narodowej przeszłości, rezydencja
historyczna złożona z kilku ekspozycji muzealnych, mieszczących się w budynku
pałacu i dawnych kuchniach królewskich. Odrębną jednostką jest Muzeum
Katedralne prezentujące przedmioty związane z dziejami kapituły, zabytki
złotnictwa, tkactwa, obrazy i rzeźby.
Katedra na Wawelu jest miejscem wiecznego spoczynku większości polskich królów i ich rodzin (17 władców wliczając św. Królową Jadwigę i królową Annę Jagiellonkę) , narodowych bohaterów i wieszczów oraz biskupów.
Na zakończenie wyprawy obejrzały jeszcze w Bonarce City Center "Kota w butach". Zjadły jakieś burgery i wróciły do domu. Piękna wyprawa ubogacająca.
Za zdjęcia dziękujemy ks. Piotrowi, ks. Łukaszowi i p. Kasi Łapczyńskiej